Διοικητική Οργάνωση

Το 1882 με τον νόμο ΠΜ΄ της 19ης Μαρτίου 1882 (ΦΕΚ 16Α΄) «Περί εισαγωγής της ελληνικής νομοθεσίας εις τας άρτι προσαρτηθείσας Θεσσαλικάς και Ηπειρωτικάς Επαρχίας», μεταξύ των άλλων επαρχιών του Νομού Λάρισας σχηματίστηκε και η Επαρχία Δομοκού και Φαρσάλων. Ως Επαρχία Δομοκού και Φαρσάλων θεωρήθηκε, σύμφωνα με τον προαναφερόμενο νόμο, η εκλογική περιφέρεια Δομοκού και Φαρσάλων, όπως είχε οριστεί με το Β.Δ. της 10ης Νοεμβρίου 1881 (ΦΕΚ 106Α΄) «Περί προσδιορισμού των εκλογικών περιφερειών των νέων επαρχιών». Έδρα του Επάρχου Δομοκού και Φαρσάλων ορίστηκαν με το Β.Δ. της 21ης Μαρτίου 1882 (ΦΕΚ 17Α΄) τα Φάρσαλα.

Το 1883 με το διάταγμα 6/1883 «Περί διαιρέσεως εις δήμους της κατά τον νομόν Λαρίσης επαρχίας Δομοκού και Φαρσάλων» (ΦΕΚ 126Α΄/1883) σχηματίστηκαν μεταξύ άλλων οι Δήμοι Ξυνιάδος με έδρα την Ομβριακή, Θαυμακών με έδρα τον Δομοκό και Μελιταίας με έδρα την Αβαρίτσα (Μελιταία). Οι οικισμοί του Δήμου Ξυνιάδας ήταν Ομβριακή, Δαουκλή, Δερβέν, Ζαπάντι, Οζερός, Δερελή, Παναγιά και Αλχανί.

Το 1891 η επαρχία Φαρσάλων και Δομοκού διαιρέθηκε σε δύο νέες επαρχίες, ήτοι την επαρχία Δομοκού και την Επαρχία Φαρσάλων (άρθρο 2 του νόμου ΑΠΟΓ΄ της 1ης Μαΐου 1891, ΦΕΚ 122Α΄/1891). Την επαρχία Δομοκού αποτέλεσαν οι Δήμοι Θαυμακών, Ξυνιάδος και Μελιταίας.

Το 1899 τροποποιήθηκε η διοικητική διαίρεση της χώρας με τη δημιουργία νέων νομών και ανακατανομή επαρχιών. Η επαρχία Δομοκού αποσχίστηκε από τον νομό Λάρισας και προσαρτήθηκε στον νομό Φθιώτιδας (Νόμος ΒΧΔ΄/1899 «Περί διοικητικής διαιρέσεως του Κράτους» ΦΕΚ 136Α΄/1899).

Το 1909 επήλθε νέα αλλαγή της διοικητικής διαίρεσης του ελληνικού κράτους με συγχώνευση νομών και ανακατανομή επαρχιών. Στη Στερεά Ελλάδα σχηματίστηκε ο νομός Φθιώτιδας και Φωκίδας. Στη Θεσσαλία σχηματίστηκαν δύο νομοί, ήτοι ο νομός Λάρισας, στον οποίο προσαρτήθηκε ο νομός Μαγνησίας και ο νομός Τρικάλων, στον οποίο προσαρτήθηκε ο νομός Καρδίτσας (νόμος ΓΥΛΔ΄ (3434) «Περί διοικητικής διαιρέσεως του Κράτους» ΦΕΚ 282Α΄/1909). Με τον νόμο αυτόν η επαρχία Δομοκού υπήχθη στον νομό Λάρισας.

Το 1911 η επαρχία Δομοκού αποσπάστηκε οριστικά από τον νομό Λάρισας και προσαρτήθηκε στον νομό Φθιώτιδας και Φωκίδας (νόμος ΓΩΜΔ΄ (3844)/1911 «Περί υπαγωγής της επαρχίας Δομοκού εις τον Νομόν Φθιώτιδος και Φωκίδος» ΦΕΚ 198Α΄/1911).

Το 1912 επήλθε νέα σημαντική διοικητική αλλαγή στο ελληνικό κράτος. Καταργήθηκαν οι Δήμοι, πλην ενός σε κάθε νομό, δηλαδή της πρωτεύουσας του νομού και δημιουργήθηκαν οι Κοινότητες. Στον νομό Φθιώτιδας και Φωκίδας ιδρύθηκε ο Δήμος Λαμιέων με πρωτεύουσα τη Λαμία. Όλοι οι οικισμοί με πληθυσμό άνω των 300 κατοίκων αναγνωρίστηκαν ως Κοινότητες, ενώ οι άλλοι οικισμοί υπήχθησαν σε Κοινότητες ή Δήμους. Ο οικισμός Δερελί αναγνωρίζεται ως Κοινότητα (Β.Δ. 13 ΦΕΚ 261Α΄/1912). Αποτέλεσε ίδια Κοινότητα για πάρα πολλά χρόνια, μέχρι το 1999, οπότε καθιερώθηκε νέο αυτοδιοικητικό σύστημα με κατάργηση των Κοινοτήτων και ίδρυση νέων Δήμων. Το 1928 με διάταγμα ο οικισμός Δερελή μετονομάστηκε σε Περιβόλι (ΦΕΚ 193Α΄/1928). Το 1943 ιδρύθηκε ο νομός Φωκίδας με έδρα την Άμφισσα και αποσχίστηκε από τον νομό Φθιώτιδας και Φωκίδας, ο οποίος μετονομάστηκε σε νομό Φθιώτιδας (Ν.Δ. 2230 ΦΕΚ 72Α΄/1943).

Το 1999 στην Ελλάδα εφαρμόστηκε μεγάλη διοικητική αλλαγή, το λεγόμενο αυτοδιοικητικό σύστημα «Καποδίστριας» (Νόμος 2539/1997, ΦΕΚ 244Α΄/1997). Καταργήθηκαν οι Κοινότητες και ιδρύθηκαν νέοι Δήμοι. Στον Νομό Φθιώτιδας ιδρύθηκαν 22 Δήμοι, μεταξύ των οποίων ο Δήμος Ξυνιάδας με έδρα την Ομβριακή. Η Κοινότητα Περιβολίου αποτέλεσε το Δημοτικό Διαμέρισμα Περιβολίου και εντάχθηκε στον Δήμο Ξυνιάδας μαζί με τις Κοινότητες Αγίου Γεωργίου, Αγίου Στεφάνου, Κορομηλιάς, Μακρυρράχης, Ξυνιάδας, Παναγίας και Ομβριακής.

Το 2011 εφαρμόστηκε νέα μεγάλη αυτοδιοικητική αλλαγή στη χώρα, ο λεγόμενος «Καλλικράτης» (Νόμος 3852/2010, ΦΕΚ 87Α΄/2010). Ιδρύθηκαν αυτοδιοικούμενες Περιφέρειες, συνολικά 13 σε ολόκληρη τη χώρα και οι νομοί μετονομάστηκαν σε «Περιφερειακές Ενότητες». Μία από τις 13 Περιφέρειες είναι η Στερεά Ελλάδα με έδρα τη Λαμία, στη οποία υπήχθη και η Περιφερειακή Ενότητα Φθιώτιδας. Ο αριθμός των Δήμων σε κάθε νομό μειώθηκε σημαντικά. Στον νομό Φθιώτιδας ιδρύθηκαν μόνο 7 Δήμοι (από τους 22 που προϋπήρχαν). Στην επαρχία Δομοκού διατηρήθηκε ένας μόνο Δήμος, ο Δήμος Δομοκού, στον οποίο ενσωματώθηκαν οι Δήμοι Ξυνιάδας και Θεσσαλιώτιδας. Ο οικισμός Περιβολίου αποτέλεσε Δημοτικό Διαμέρισμα του Δήμου Δομοκού.