Τυροκομείο Θεμιστοκλή (Θέμη) Παναγ. Αθανασίου

Από τη δεκαετία του 1950 και εντεύθεν υπήρξε μεγάλη ανάπτυξη της κτηνοτροφίας και ιδιαίτερα της προβατοτροφίας. Η παραγωγή πρόβειου και γίδινου γάλακτος ήταν μεγάλη και αυτό παρακίνησε αρκετούς επιχειρηματίες τυροκόμους να δραστηριοποιηθούν στην περιοχή. Στο Σ.Σ. ΑΓΓΕΙΑΙ υπήρχε τυροκομείο, το οποίο εκμεταλλεύονταν κατά καιρούς διάφοροι επιχειρηματίες. Τα έτη 1962-65 το τυροκομείο λειτούργησε ο Ιωάννης Παπαϊωάννου. Επίσης, οι αδελφοί Ντίνα από τα Τρίκαλα προμηθεύονταν για ένα διάστημα γάλα από Περιβολιώτες παραγωγούς. Ωστόσο, τη σφραγίδα του στο χώρο των γαλακτοκομικών για δεκαετίες έχει βάλει  ο Θεμιστοκλής (Θέμης) Αθανασίου από τη Δομβραίνα Θηβών. Η οικογένεια Αθανασίου ασχολείται με την επεξεργασία γάλακτος από το 1948, όταν για πρώτη φορά ξεκίνησε ο πατέρας Παναγιώτης Αθανασίου. Οι υιοί Μιχάλης και Θέμης συνέχισαν τη δουλειά. Ο Μιχάλης από ένα σημείο και μετά εγκατέλειψε την επιχείρηση για να ασχοληθεί με άλλο αντικείμενο. Όμως ο Θέμης Αθανασίου συνέχισε την οικογενειακή επιχείρηση. Το πρώτο τυροκομείο της οικογένειας Αθανασίου στο Περιβόλι λειτούργησε αρχικά για μία περίοδο, 1953-54, κοντά στο ρέμα και πίσω από τον Ιερό Ναό των Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης. Το έτος 1968 επανήλθε ο Θέμης Αθανασίου και άνοιξε τυροκομείο μέχρι το 2003. Από το 1968 έως το 1972 στεγαζόταν σε οίκημα του Ιωάννη Ηρ.Σωτηρόπουλου, στον παλιό δρόμο προς τον Σ.Σ. ΑΓΓΕΙΑΙ. Το 1972 κατασκεύασε δικό του κτίριο κοντά στο ρέμα, στον ίδιο δρόμο. Παρήγαγε τυρί φέτα και γραβιέρα. Το γάλα συνέλεγε καθημερινά από παραγωγούς χωριών της περιοχής. Στην αιχμή επεξεργαζόταν 10 τόνους γάλακτος. Απασχολούσε 8-10 άτομα προσωπικό. Οι τεχνίτες τυροκόμοι ήταν ως επί το πλείστον από την Αγία Παρασκευή (Τζούρτζια) Τρικάλων. Το τελικό προϊόν πουλιόταν κατά βάση στην Αθήνα.

 Εταιρία γαλακτοκομικών ΔΟΜΟΚΟΣ Α.Ε.

Η εταιρία γαλακτοκομικών προϊόντων ΔΟΜΟΚΟΣ Α.Ε. ιδρύθηκε το έτος 2000 από την οικογένεια Θεμιστοκλή (Θέμη) Παναγ.Αθανασίου (κατείχε το 30% του κεφαλαίου) και τη γνωστή βιομηχανία αλλαντικών Π.Γ.ΝΙΚΑΣ Α.Β.Ε.Ε. (κατείχε το 70% του κεφαλαίου). Οι εγκαταστάσεις της εταιρίας κατασκευάστηκαν το 2003 σε χώρο που βρίσκεται απέναντι από το τυροκομείο Αθανασίου. Η κατασκευή του εργοστασίου συνολικής έκτασης 17.475 τ.μ. ολοκληρώθηκε το 2005. Η επιχείρηση επεξεργάζεται καθημερινά 10 περίπου τόνους γάλακτος, το οποίο προμηθεύεται από παραγωγούς της περιοχής. Προσφέρει δουλειά σε 8 εργαζόμενους. Οι προοπτικές είναι πολύ καλές χάρη στην άριστη ποιότητα και στο ευρύ δίκτυο διάθεσης των προϊόντων. Δύο είναι τα βασικά προϊόντα που παράγει η επιχείρηση. Το ένα είναι το ονομαστό πανελληνίως τυρί «κατίκι» Δομοκού. Είναι ένα ελαφρύ, λευκό, αλειφώδες τυρί με υπόξινη δροσερή γεύση και ευχάριστο άρωμα, χωρίς επιδερμίδα, που παράγεται παραδοσιακά από αιγοπρόβειο γάλα. Το δεύτερο προϊόν είναι τυρί φέτα με την ονομασία «Εκ Δομοκού». Και τα δύο τυριά είναι Προστατευόμενης Ονομασίας Προϊόντα (ΠΟΠ).  Τα προϊόντα της εταιρίας έχουν βραβευτεί σε διεθνείς εκθέσεις. Ο Θέμης Αθανασίου ζει και δραστηριοποιείται για πάνω από σαράντα χρόνια στο Περιβόλι προσφέροντας πολλά στην τοπική οικονομία. Με την έννοια αυτή μπορεί κάλλιστα να θεωρηθεί Περιβολιώτης. Το ευχάριστο είναι ότι το έργο του στην επιχείρηση συνεχίζουν τα δύο του παιδιά Παναγιώτης και Δημήτρης.

Το 2017 η ΔΟΜΟΚΟΣ Α.Ε. εξαγοράστηκε από την ΟΠΤΙΜΑ Α.Ε. συμφερόντων Παντελιάδη. Η οικογένεια Παντελή και Ουρανίας Παντελιάδη διακινεί πολλούς γνωστούς τίτλους τυριών και επίσης κατέχει τις γνωστές εταιρίες τροφίμων ΜΕΤΡΟ και My Market.

Το 2018 η επιχείρηση επένδυσε 2.500.000 € για την ανάπτυξη της μάρκας Κατίκι Δομοκού “Ορεινές πλαγιές”. Το ίδιο έτος ολοκληρώθηκε ο βιολογικός καθαρισμός αποβλήτων.

Σήμερα απασχολεί 19 άτομα μόνιμου προσωπικού εκτός από άλλους εξωτερικούς συνεργάτες.

 Εργοστάσιο παραγωγής τοματοπολτού ΞΥΝΙΑΣ Ε.Π.Ε.

Η εταιρία ΞΥΝΙΑΣ ΕΠΕ ιδρύθηκε τον Φεβρουάριο του 1996 με έδρα το Περιβόλι. Αντικείμενο των εργασιών της ήταν η επεξεργασία βιομηχανικής τομάτας και η παραγωγή τοματοπολτού. Εταίροι ήταν οι Αγγέλου Νικόλαος, αγρότης από την Ιτέα Καρδίτσας, Αγγέλου Δημήτριος, γιατρός από την Ιτέα Καρδίτσας, Σίψα Βασιλική από την Ιτέα Καρδίτσας και Καραμήτρος Δημήτριος, αγρότης από το Περιβόλι. Το εργοστάσιο της εταιρίας βρισκόταν στη θέση «Τριάγκωνα», πριν τη σιδηροδρομική γραμμή. Λειτούργησε για πρώτη φορά το καλοκαίρι του 1996. Επεξεργαζόταν 5-6 χιλιάδες τόνους βιομηχανικής τομάτας. Μετά το 2000 παρουσιάστηκαν προβλήματα στη διάθεση του προϊόντος. Τα προβλήματα αυτά οφείλονταν στη μείωση των διεθνών τιμών του τοματοπολτού εξαιτίας της αύξησης της παραγωγής διεθνώς. Έτσι οι ιδιοκτήτες οδηγήθηκαν στην απόφαση να πουλήσουν το εργοστάσιο πριν ενσκήψει η μεγάλη κρίση. Αυτό συνέβη το 2003. Αγοραστής ήταν ο Αθανάσιος Λόκας, μεγαλοαγρότης από τη Λάρισα.

 Εργοστάσιο παραγωγής τοματοπολτού ΔΥΝΑΜΙΚΗ Α.Ε.

Η εταιρία ΔΥΝΑΜΙΚΗ ΑΕ ιδρύθηκε το 1994 με έδρα το Περιβόλι. Αντικείμενο των εργασιών της ήταν η επεξεργασία βιομηχανικής τομάτας και η παραγωγή τοματοπολτού. Μέτοχοι ήταν ο Γεώργιος Ιω.Πάνος, γεωπόνος και ο πατέρας του Ιωάννης Πάνος (5%). Το εργοστάσιο βρισκόταν στη θέση «Ντολαΐ». Επεξεργαζόταν στην αιχμή 15-17 χιλιάδες τόνους βιομηχανικής τομάτας. Απασχολούσε κατά μέγιστο 12 εργαζόμενους. Το εργοστάσιο οδηγήθηκε στο κλείσιμο το 2001. Αιτία ήταν η σημαντική μείωση των διεθνών τιμών του προϊόντος και οι εισαγωγές από την Κίνα, γεγονός που κατέστησε ασύμφορη τη λειτουργία του.

 Κλωστοϋφαντουργείο ΠΑΡΑΣΚΕΥΙΩΤΗΣ Α.Ε.

Κύριοι μέτοχοι ήταν ο Ηλίας Παρασκευιώτης και ο ανεψιός του Νικόλαος Γρ.Τασούλης. Η λειτουργία του εργοστασίου άρχισε το 1976. Ήταν μια καθετοποιημένη μονάδα με κλωστήριο και υφαντήριο. Το κλωστήριο επεξεργαζόταν την πρώτη ύλη (βαμβάκι, μαλλί, ακρυλικό) και παρήγαγε κλωστές. Στη συνέχεια το υφαντήριο χρησιμοποιούσε αυτές τις κλωστές και παρήγαγε τελικά προϊόντα, κυρίως υφάσματα επίπλων. Τα προϊόντα διοχετεύονταν κατά βάση στην αγορά της Αθήνας. Απασχολούσε περίπου 30 εργαζόμενους. Η λειτουργία του εργοστασίου σταμάτησε περί το 1987.

 

 Ο νερόμυλος

Στην είσοδο του χωριού από την πλευρά της Λαμίας βρίσκεται ο νερόμυλος. Δεν είναι γνωστό πότε χτίστηκε, αφού και οι γεροντότεροι του χωριού τον θυμούνται χωρίς να έχουν ακούσει πότε άρχισε να λειτουργεί για πρώτη φορά. Ο Περιβολιώτης επίτιμος καθηγητής φιλολογίας του Πανεπιστημίου Μαριούπολης της Ουκρανίας Αθανάσιος Γ.Τσιτσιρίγκος τοποθετεί την κατασκευή του στην τελευταία δεκαετία του 19ου αιώνα (1890-1900). Η εκδοχή αυτή φαίνεται πολύ πιθανή, δεδομένου ότι, όπως ενθυμούνται κάποιοι χωριανοί μεγάλης ηλικίας, υπήρχε παλιότερα νερόμυλος στην είσοδο της τοποθεσίας «βαρκό», δυτικά του χωριού. Προφανώς ο μύλος εκείνος λειτουργούσε όταν το χωριό ήταν εγκατεστημένο στη θέση «παλιοχώρι». Αργότερα όταν το χωριό μεταφέρθηκε στη σημερινή του θέση κατασκευάστηκε ο υπάρχων μύλος. Η μεταφορά σύμφωνα με μαρτυρίες έγινε μετά τον ατυχή Ελληνοτουρκικό πόλεμο του 1897. Ο μύλος λειτουργούσε με το άφθονο δροσερό νερό που ερχόταν με αυλάκι από την τοποθεσία «μπουγάζι». Το αυλάκι αυτό κατασκεύασαν οι αδελφοί Δημήτριος, Χρήστος και Κωνσταντίνος Δάβαλος του Αθανασίου. Και βέβαια η καλή λειτουργία του για την αδιάκοπη και συνεχή μεταφορά του νερού αποτελούσε μόνιμο πονοκέφαλο του μυλωνά. Είναι γνωστή η παροιμία «καθένας έχει τον πόνο του και ο μυλωνάς τ’ αυλάκι».

Ο μύλος έθρεψε γενιές και γενιές όχι μόνο Περιβολιωτών, αλλά και κατοίκων όλων των γύρω χωριών. Φορτώματα και φορτώματα καλαμποκιού και σιταριού αλέστηκαν στις βαριές μυλόπετρες. Η αμοιβή του μυλωνά δεν ήταν σε χρήμα αλλά σε είδος, το λεγόμενο «ξάι», που αποτελούσε ένα ποσοστό επί της ποσότητας που αλέθονταν. Σχετικό είναι και το τραγούδι, που αναφέρει ότι ο μυλωνάς «παίρνει για ξάι τ’ άλεσμα, φιλεί και την Ελένη». Λίγο πριν παύσει να λειτουργεί χρησιμοποιούνταν για το άλεσμα κατά βάση ζωοτροφών ώσπου έπαψε να λειτουργεί οριστικά το 1988.Ο μύλος δεν ανήκε στην Κοινότητα Περιβολίου, αλλά ήταν ιδιοκτησία κατοίκων του χωριού που κατείχαν κτήματα συνολικής έκτασης τότε 60 ψήφων (κάθε ψήφος αντιστοιχούσε σε 80 στρέμματα). Τους κατοίκους εκπροσωπούσε μια επιτροπή, η οποία ερχόταν σε επαφή με τους υποψήφιους μυλωνάδες, που σκόπευαν να νοικιάσουν τον μύλο. Μέλη αυτής της Επιτροπής αναφέρονται μεταξύ άλλων οι Γεώργιος Αθαν.Κούτρας, Κωνσταντίνος Ζιάκας, Γεώργιος Παπαθεοδώρου, Δημήτριος Δάβαλος, Γεώργιος και Δημήτριος Τσούμας. Συμφωνούσαν την περίοδο ενοικίασης και το ετήσιο ενοίκιο και υπέγραφαν σχετικό συμφωνητικό. Το ενοίκιο μοιράζονταν στους κτηματίες ανάλογα με το μερίδιο του καθενός. Πολλοί άνθρωποι, Περιβολιώτες και μη, ενοικίασαν τον μύλο και άσκησαν το επάγγελμα του μυλωνά. Φαίνεται ότι ήταν ένα κοπιαστικό επάγγελμα, αλλά με ικανοποιητικό εισόδημα αφού η δουλειά παλιά ήταν αρκετή. Αυτό εξηγεί και το γεγονός ότι ήρθαν και αρκετοί από μακρινά μέρη, ορισμένοι από τους οποίους παρέμειναν μόνιμα στο Περιβόλι. Γέροντες του χωριού θυμόντουσαν αρκετούς από τους μυλωνάδες που πέρασαν κατά καιρούς από τον μύλο. Ο Αθανάσιος Γ. Τσιτσιρίγκος  έχει δημοσιεύσει λίστα με τα ονόματα των μυλωνάδων και τις αντίστοιχες περιόδους.

Για να δείτε τη λίστα των μυλωνάδων πατήστε εδώ.

Ο μύλος από ένα σημείο και μετά λόγω της εγκατάλειψης παρέμεινε μισοερειπωμένος για αρκετά χρόνια ώσπου το 2003 χαρακτηρίστηκε διατηρητέο μνημείο με απόφαση του Υπουργείου Πολιτισμού και αποφασίστηκε η αποκατάστασή του. Την ιδέα είχε πρώτος ο δάσκαλος Απόστολος Αθαν. Σκαλιστήρας, ο οποίος έφερε το θέμα στο Δ.Σ. του Συλλόγου των Απανταχού Περιβολιωτών «Η ΑΓΙΑ ΤΡΙΑΣ» το έτος 1992. Το Δ.Σ. του Συλλόγου υιοθέτησε την πρότασή του και μάλιστα συγκρότησε επιτροπή από τους Απόστολο Αθαν.Σκαλιστήρα, Απόστολο Δ.Δάβαλο και Γεώργιο Ν.Τασιούλη. Η επιτροπή αυτή έδειξε ενδιαφέρον και έκανε αρκετές ενέργειες. Μεταξύ άλλων επισκέφτηκε την τότε Υφυπουργό Πολιτισμού Καλλιόπη Μπουρδάρα και τον Εθνικό Οργανισμό Τουρισμού, όπου υπηρετούσε ως υπάλληλος ο Περιβολιώτης Ιωάννης Κ.Καρόζος. Η Κοινότητα Περιβολίου υπέβαλε αίτηση στο Υπουργείο Πολιτισμού προκειμένου να χαρακτηριστεί ο μύλος διατηρητέο μνημείο. Το αίτημα διαβιβάστηκε στην Αρχαιολογική Υπηρεσία Νεότερων Μνημείων Βόλου. Ο μηχανικός Παπαδημητρίου, ο οποίος ανέλαβε το θέμα και έκανε αυτοψία στον μύλο επί προεδρίας της Κοινότητας Χαριλάου Δ.Τασούλη, έκανε θετική εισήγηση. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα ο μύλος να χαρακτηριστεί ως ιστορικό διατηρητέο μνημείο τον Ιούλιο του 1995 με απόφαση του Υπουργού Πολιτισμού Θάνου Μικρούτσικου (ΦΕΚ 741Β΄/1995). Το πρώτο δύσκολο βήμα είχε γίνει. Το επόμενο εξίσου δύσκολο ήταν να βρεθούν τα χρήματα για την εκτέλεση του έργου.

Για να χρηματοδοτηθεί το έργο ήταν απαραίτητες μελέτες. Πράγματι, συντάχτηκαν τρεις μελέτες. Μία από τον μηχανικό Αθανάσιο Απ.Σκαλιστήρα, μία από τη Διεύθυνση Τεχνικών Υπηρεσιών της Νομαρχίας Φθιώτιδας και μία από τον μηχανικό Ιωάννη Κ.Καρόζο. Ο Απόστολος Δ.Δάβαλος, ανώτερος αξιωματικός της Αστυνομίας, αναλαμβάνοντας πρωτοβουλία επισκέφτηκε τους Υπουργούς Πολιτισμού Ευάγγελο Βενιζέλο και Εσωτερικών Λάμπρο Παπαδήμα. Παρά τις συνεχείς οχλήσεις και πιέσεις τα δύο Υπουργεία δεν ενέκριναν την απαιτούμενη χρηματοδότηση. Το κέρδος ήταν ότι του πρότειναν να απευθυνθεί στο Υπουργείο Γεωργίας για ένταξη σε κάποιο πρόγραμμα, όπως τελικά και έγινε. Μετά από πολλές συντονισμένες παρεμβάσεις και του Δήμου Ξυνιάδος και του Προέδρου του τοπικού Δημοτικού Διαμερίσματος Περιβολίου Βασιλείου Ν.Παπακώστα προς την Αρχαιολογική Υπηρεσία Βόλου και το Αρχαιολογικό Συμβούλιο Λαμίας βρέθηκε λύση στη χρηματοδότηση του έργου. Πράγματι, ο Δήμος Ξυνιάδος με Δήμαρχο τον Γεώργιο Τσιαγκλάνη κατάφερε να ενταχθεί το έργο στο Ολοκληρωμένο Πρόγραμμα Αγροτικής Ανάπτυξης Χώρου (ΟΠΑΑΧ) του Οροπεδίου πρώην λίμνης Ξυνιάδος το 2002 με πίστωση  380.000 €. Για την εκπόνηση των τοπογραφικών, αρχιτεκτονικών, στατικών, ηλεκτρομηχανολογικών και περιβαλλοντικών μελετών ο Δήμος Ξυνιάδος δαπάνησε το ποσό των 26.904 €. Στη δημοπρασία, που έγινε στις 31/12/2003, ανάδοχος αναδείχτηκε η κοινοπραξία Ανδρέας Ξάνθης & Χρήστος Χρυσαφόπουλος. Η σχετική σύμβαση με τον Δήμο Ξυνιάδος υπογράφτηκε στις 30/3/2004, ενώ η εγκατάσταση της εργολήπτριας εταιρίας έγινε στις 20/5/2004. Το έργο αποπερατώθηκε το 2006 και στις 17 Δεκεμβρίου 2006 έγιναν τα εγκαίνια. Η όψη του ιστορικού νερόμυλου έχει αλλάξει παντελώς και αποτελεί κόσμημα για το χωριό. Απομένει η μεταφορά νερού από το «μπουγάζι» με αυλάκι ώστε να υπάρχει μια πλήρης εικόνα του παλιού μύλου.

  

Αρτοποιεία

Παλιά, το ψωμί, το βασικότατο αυτό αγαθό, ήταν υπόθεση κάθε νοικοκυράς. Ζύμωνε το ψωμί της οικογένειας με αλεύρι αλεσμένο στο μύλο του χωριού με σιτάρι από το αμπάρι της. Πολύ αργότερα, λίγες οικογένειες στην αρχή, άρχισαν να προμηθεύονται «αγοραστό» ψωμί ή από το Δομοκό και τη Λαμία ή από αρτοποιούς, που έφερναν ψωμί στο χωριό. Για πρώτη φορά λειτούργησε στο Περιβόλι το αρτοποιείο του Μάνθου Δ.Ρίζου το έτος 1978. Το έτος 1994 το αρτοποιείο λειτούργησε ο Τριαντάφυλλος Τσιγαρίδας με την σύζυγό του Ιωάννα Αναστ.Καρκάνη. Το 1995 τη λειτουργία του ανέλαβε ο Κωνσταντίνος Γ.Δεληγιάννης. Από το 2008 μέχρι σήμερα το λειτουργεί και πάλι ο Μάνθος Ρίζος. Παράλληλα με το αρτοποιείο λειτουργεί και υπηρεσίες catering, κυρίως για κηδείες και μνημόσυνα.

Ραφεία

Σήμερα σχεδόν όλα τα ρούχα είναι έτοιμα, ραμμένα. Παλιά όμως οι άνθρωποι αγόραζαν ύφασμα και πήγαιναν στο ράφτη οι άνδρες, στη μοδίστρα οι γυναίκες για να ράψουν παντελόνια, σακάκια, φορέματα, φούστες. Από τους πρώτους ράφτες αναφέρονται οι Κωνσταντίνος Καραχάλιος, ο Χρήστος Τσέλλος και αργότερα ο Πάνος Μίχος από τον Ασβέστη.

Σιδηρουργεία

Πρώτος γνωστός σιδηρουργός στο Περιβόλι υπήρξε ο Δημήτριος (Τάκης) Λιάκος. Ο Τάκης Λιάκος ήταν άξιος άνθρωπος, έπιανε πολύ το χέρι του και έκανε όλες τις εργασίες με αντικείμενο το σίδερο (κάγκελα, υνιά, σβάρνες κλπ). Για τα παιδιά το όνομα Λιάκος ήταν ταυτισμένο με το επάγγελμα του σιδηρουργού. Αν κάποιο παιδί ήθελε να γίνει σιδηρουργός έλεγε: «Εγώ θα γίνω λιάκος!»

Στις αρχές της δεκαετίας του 2000 άνοιξε σιδηρουργείο ο Κώστας Μπλούκας από την Πάπα Μακρακώμης, το οποίο λειτουργεί μέχρι σήμερα.